Pracownia chemii bioorganicznej i medycznej
Kierownik zespołu: dr hab. Marzena Jankowska-Anyszka, prof. ucz.
Adres e-mail Kierownika: marzena@chem.uw.edu.pl, m.jankowska-an@uw.edu.pl
Krótki opis tematyki badawczej:
Grupa badawcza prowadzi interdyscyplinarne prace na styku chemii, biologii i nauk medycznych, koncentrując się na projektowaniu i badaniu związków bioaktywnych oraz analizie procesów biologicznych istotnych z punktu widzenia poznania fundamentalnych mechanizmów życia, zdrowia człowieka oraz terapii chorób.
Główne zainteresowania naukowe zespołu koncentrują się wokół kwasów nukleinowych i ich składników – nukleotydów. Centralnym obiektem badań jest charakterystyczna struktura końca 5′ (tzw. kap) transkryptów RNA syntetyzowanych przez polimerazę RNA II oraz jej rola w ekspresji genów, stabilności mRNA i inicjacji translacji. Grupa prowadzi zaawansowane badania nad syntetycznymi analogami kapu mRNA – strukturami wykorzystywanymi zarówno jako narzędzia do badania procesów metabolizmu mRNA, jak i jako potencjalne środki terapeutyczne. Prace zespołu obejmują projektowanie i syntezę nowych analogów kapu oraz badanie ich wpływu na translację – zarówno w warunkach fizjologicznych, jak i w kontekście patologii nowotworowych. W szczególności badany jest potencjał analogów jako inhibitorów translacji w komórkach wykazujących nadekspresję czynnika eIF4E, uznawanego za istotny cel terapeutyczny. Równolegle rozwijane są zastosowania di- i trinukleotydowych analogów w kapowaniu transkryptów mRNA, co ma kluczowe znaczenie dla stabilności i funkcjonalności terapeutycznego RNA. Opracowywane są również systemy dostarczania analogów kapu do komórek, z wykorzystaniem m.in. peptydów penetrujących błonę oraz nanocząstek złota.
Uzupełnieniem głównego nurtu badań są projekty obejmujące: projektowanie i badania selektywnych peptydomimetycznych inhibitorów szlaków biologicznych o znaczeniu terapeutycznym, badania nad fizjologiczną rolą poliamin w organizmie człowieka oraz wpływem diety niskopoliaminowej na percepcję bólu u pacjentów onkologicznych, a także badania nad zagadnieniami z zakresu chemii prebiotycznej – w tym nieenzymatycznej replikacji RNA w warunkach modelujących środowisko pierwotnej Ziemi oraz opracowywaniem peptydów katalitycznych do reakcji prebiotycznych. Zespół prowadzi również prace z zakresu archeometrii, wykorzystując metody nauk ścisłych do badania obiektów dziedzictwa kulturowego.